Quan sát các pháp như nó đang là

Về lý thuyết, khái niệm “sát na định” được để mô tả sự định diễn ra rất nhanh trên đề mục thay đổi ở mức sát na tâm sinh diệt (sinh, trụ, diệt). Điều này được hiểu trong thực tế là hành giả có chánh niệm liên tục khi cảnh quan sát thay đổi, chứ tâm không thể quan sát ở mức sát na (1 sát na = một phần tỷ giây). Vì thế “sát na hiện tại” không quan sát được, mà chỉ có “liên tục hiện tại” mới quan sát được như hơi thở vào, hơi thở ra và các đề mục trong Tứ Niệm Xứ. Khi đề mục có đặc tính “liên tục hiện tại” được quan sát thì các đặc tính chung của phâp hữu vi là Vô Thường, Khổ, Vô Ngã mới hiển lộ. Các đề mục trong Tứ Niệm Xứ (trừ niệm 32 thể trược và quán tử thi) đều là liên tục hiện tại. Khi hành giả quan sát đúng các đề mục trong Tứ Niệm Xứ thì mới đảm bảo mình quan sát các pháp như nó ĐANG LÀ, ngoài ra thì không thể.

Khi nói đến thiền thì nói đến khả năng Ở ĐÂY và BÂY GIỜ. Các phương pháp thiền ngoài Tứ Niệm Xứ thì khă năng Ở ĐÂY thì có thể, nhưng khả năng BÂY GIỜ thì chỉ có thiền Tứ Niệm Xứ mới có khả năng BÂY GIỜ. Vì chỉ có “dòng chảy hiện tại” hay “liên tục hiện tại” mới thật sự là BÂY GIỜ. Các đề mục Tứ Niệm Xứ đều có tính “liên tục hiện tại” nên luôn thấy biết sự thật Ở ĐÂY và BÂY GIỜ, hay nói cách khác là thấy biết rõ các pháp như nó ĐANG LÀ.

(Thấy Biết)